Vlaamse gemeenten en provincies breken in New York een lans voor een meer duurzame wereld

Een duurzame wereld hangt voor een groot stuk af van de inzet van de provinciale en lokale besturen. Op het vlak van armoedebestrijding en ongelijkheid gaat het de goede kant uit. Meer open ruimte creëren blijft een grote uitdaging. Dat is de voornaamste conclusie uit het Vlaamse SDG-rapport opgesteld door de Vereniging Vlaamse Provincies (VVP) en de Vereniging Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Wim Dries, voorzitter van de VVSG, zal dit rapport voorstellen tijdens het High-Level Political Forum in New York, de internationale hoogmis van de Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling.

Meer open ruimte nodig

Het SDG-rapport toont aan dat Vlaanderen er in het algemeen op vooruitgaat. Zo hebben steeds minder Vlamingen een te laag inkomen of moeite om hun rekeningen te betalen (p. 30 SDG rapport). Ook zijn meer Vlamingen aan het werk. Vooral de jongeren scoren goed. Bovendien is een groot aandeel van die werkende Vlamingen aan de slag in de kennisintensieve economie. Het algemene inkomen is nu beter verdeeld over alle Vlamingen en steeds meer mensen van buitenlandse herkomst nemen deel aan onze samenleving.

Sinds 2010 gaan we echter achteruit op vlak van open ruimte. Boosdoener is de verharding. In 87% van de gemeenten in Vlaanderen is er nu minder groene ruimte dan 13 jaar geleden. Vlamingen zijn ook minder tevreden over de kinderopvang en minder mensen schrijven zich in voor volwassenenonderwijs. We produceren ook nog steeds te veel afval en ook de publieke diensten stonden door corona onder druk. ​

Meer lokale aanpak

Minstens 65% van het succes van de 17 Sustainable Development Goals (SDG’s) hangt af van de inzet van provinciale en lokale besturen.

“De klimaatverandering, de inflatie, de oorlog in Europa en de druk op de budgetten maken het des te belangrijk om nu werk te maken van duurzame ontwikkeling. De provincies, steden en gemeenten vertolken daarin een cruciale rol. We worden wereldwijd gelauwerd als pioniers in de lokale vertaling van de SDG’s.” stelt Wim Dries, voorzitter van de VVSG.

Voorbeelden uit de praktijk

Hoe vertaalt de inzet van de provincies om de SDG's te realiseren zich in de praktijk? Om dat te laten zien, verzamelt het SDG-rapport voorbeelden van de projecten.

Zo bouwen de Vlaamse Provincies aan duurzame en innovatieve mobiliteitsvisies waarin de fiets centraal staat. Ze zijn een belangrijke motor achter de uitbouw van het fietssnelwegennetwerk. De Provincie Vlaams-Brabant speelde bijvoorbeeld een sturende én financiële rol bij de aanleg van de fietssnelweg F1 in Zemst. Bij de aanleg van deze fietssnelweg langs de Zenne werd maximaal rekening gehouden met aanpassing in het landschap, water, natuur (bijvoorbeeld nieuwe belevingsplekken) en biodiversiteit (bijvoorbeeld aanleg van een paddentunnel). Om dit netwerk van 2.700 kilometer aan kwaliteitsvolle fietsroutes in heel Vlaanderen vervolgens ook makkelijk te ontsluiten, namen de 5 Provincies het initiatief voor www.fietssnelwegen.be. Deze website biedt de burger alle informatie over alle fietssnelwegen op één plek aan. 

Het aanbod van kleine betaalbare lage-energiewoningen is ontoereikend in Noordwest-Europa. Technieken en bouwpraktijk houden vaak geen rekening met de financiële draagkracht van de bewoners. Met het Interreg North West Europe project ‘Housing 4.0 Energy’ onderzochten de Provincies Vlaams-Brabant en Antwerpen – samen met 7 internationale partners - hoe je kleinschalige woningen kan bouwen die energieneutraal en toch betaalbaar zijn. Naast het onderzoek naar innovatieve technieken en materialen om CO2-neutraal te bouwen werden in Vlaams-Brabant 6 kleinschalige modelwoningen gebouwd op een voormalige camping in Huldenberg. De woningen zullen verhuurd worden door een sociaal verhuurkantoor. 

Meer data en samenwerking

Om de SDG’s uit de Agenda 2030 te behalen, is het cruciaal dat de lokale en provinciale besturen in Vlaanderen hun rol blijven invullen. Met Provincies.incijfers.be zijn de provincies alvast goed geplaatst om alle lokale en bovenlokale data te verzamelen en bevattelijk ter beschikking te stellen.

“Het SDG-rapport toont ook de noodzaak aan om meer gegevens te verzamelen en beschikbaar te maken. In Vlaanderen kunnen besturen een beroep doen op databronnen zoals de Gemeente-Stadsmonitor, Provincies.incijfers.be en de SDG-monitor. Ondanks de rijkdom aan data, zijn er voor ​ een heel aantal SDG’s weinig gegevens beschikbaar, of ze zijn te algemeen”, vertelt Wim Dries (VVSG).

“We moeten beter samen werken en samen beleid voorbereiden, uitvoeren en opvolgen. Vandaag zijn de inspanningen te versnipperd. Elk overheidsniveau stippelt zijn eigen strategie uit, of erger nog, men werkt mekaar tegen”, concludeert Tom Dehaene, voorzitter van de Vereniging Vlaamse Provincies.

Achtergrond

In 2015 keurde de VN de Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling goed. De 193 lidstaten, waaronder België, verbonden er zich toe om te werken aan duurzame economische groei, sociale inclusie en milieubescherming. Als leidraad stelde de Agenda 2030 17 Sustainable Development Goals of SDG’s op. Deze universele doelstellingen moeten de wereld tegen 2030 op het pad richting duurzame toekomst zetten.

Benieuwd hoever we in Vlaanderen staan met het behalen van de SDG’s?

Download het SDG-rapport en kom het te weten.

Lees ook het hoofdstuk over de lokale vertaling van de SDG’s in het nationale rapport van België, de VNR.