Topbermen in Kortenaken en Geetbets versterken biodiversiteit

De voorbije drie jaar werkte Regionaal Landschap Zuid-Hageland voor de gemeenten Kortenaken en Geetbets, met steun van de provincie Vlaams-Brabant, aan een bermbeheerplan dat inzet op de versterking van de biodiversiteit. Hierdoor konden maar liefst 22 bloemen- en kruidensoorten, zoals valse salie, knoopkruid, muizenoor, avondkoekoeksbloem, heelblaadjes en gewone margriet, in de kilometers lange bermen floreren. Bermen zijn belangrijk voor het hele ecosysteem want de planten trekken insecten aan die onmisbaar zijn voor de bestuiving van landbouwgewassen en dus voor de voedselproductie.

Men fietst, wandelt of rijdt dagelijks langs wegbermen. Ze zijn zo’n evidentie in het landschap dat velen er amper aandacht aan besteden. Maar de gemeenten hebben aan het onderhoud ervan jaarlijks een hele kluif. De grazige bermen krijgen twee keer een maaibeurt. En aan kruispunten en fietspaden wordt voor de veiligheid een extra maaibeurt uitgevoerd.

Op zoek naar een efficiënter bermbeheer met oog voor biodiversiteit
​​
​De gemeenten Kortenaken en Geetbets namen Regionaal Landschap Zuid-Hageland onder de arm en vroegen samen een subsidie voor duurzame biodiversiteitsprojecten aan bij de provincie Vlaams-Brabant om een nieuwe bermbeheerplannen uit te ​ werken. ​ De bedoeling was een efficiënter en goedkoper beheer en meer biodiversiteit wat ten goede komt aan de fruitteelt. ​
​​
​“Het Vlaams Bermdecreet bepaalt dat je pas vanaf 15 juni de bermen mag beginnen maaien. Maar om een optimale biodiversiteit te bekomen, moet je soms al wat vroeger maaien, of soms helemaal niet. Daarom dat het Regionaal Landschap Zuid-Hageland een bermbeheerplan heeft uitgewerkt zodat we van deze datum kunnen afwijken”, zegt Kristof Mollu, burgemeester van Kortenaken. ​
​“We hebben nu een bermbeheerplan op maat dat gericht is op het verhogen van de biodiversiteit. Dat is belangrijk, ook voor de ​ fruittelers in onze gemeenten. Want insecten zijn nodig om de bloesems te bestuiven. Anders krijg je van die toestanden zoals in Japan, waar ze blijkbaar met een penseel stuifmeel moeten aanbrengen”, vult Jo Roggen, burgemeester van Geetbets, aan.
​

Intensieve inventarisatie levert mooie resultaten
​​
​Het Regionaal Landschap Zuid-Hageland inventariseerde de afgelopen drie jaar alle bermen in Kortenaken en Geetbets en deelden ze in in categorieën op basis van hun potentie om meer kruiden en bloemen tussen het gras te krijgen. Elke categorie is gekoppeld aan een specifiek beheer. ​
​​
​“Sommige bermen kan je op die manier omvormen van ‘grasberm’ naar ‘bloemberm’”, zegt Maarten Vanderhallen van het Regionaal Landschap. “Daarvoor moeten de al aanwezige bloemen zoveel mogelijk in zaad komen, terwijl je de grasgroei net eerder wil afremmen.” ​
​​
​Per gemeente werden honderden kilometers berm in kaart gebracht. De bermen werden in het voorjaar en in het najaar geïnventariseerd.

“We hebben in de bermen van Kortenaken en Geetbets echte pareltjes ontdekt”, zegt Marc Wijnants, voorzitter van het Regionaal Landschap Zuid-Hageland. “Wie hoorde bijvoorbeeld al van het ‘schermhavikskruid’ met zijn mooi geel bloemetje? De inventarisatie en het intekenen van het beheerplan gebeurden digitaal. Die gegevens zijn gemakkelijk met de gemeenten en/of de beherende instantie te delen. Het zou toch goed zijn als wij op die manier in alle gemeenten van Zuid-Hageland één groot groen lint van biodiversiteit kunnen maken”.
​

Bermen verbinden natuur

Het Regionaal Landschap Zuid-Hageland en de gemeenten Geetbets en Kortenaken kregen voor dit duurzaam biodiversiteitsproject 29.250 euro van de provincie Vlaams-Brabant. ​
​“We zetten in op natuurverbindingen. Bermen kunnen, als ze goed beheerd worden, mooie natuurverbindingen zijn en een netwerk vormen doorheen de hele provincie. Als je weet dat er elk jaar 1% van onze insecten verdwijnt, is een bermbeheerplan op biodiversiteit gericht heel relevant. En de gemeenten kunnen er onmiddellijk op het terrein mee aan de slag. Met resultaat, zoals we in Geetbets en Kortenaken merken”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu.