Provincie Vlaams-Brabant en Natuurpunt redden bedreigde dieren en planten
De afgelopen vijf jaar zette de provincie Vlaams-Brabant, samen met Natuurpunt, sterk in op projecten om kwetsbare planten- en diersoorten een duurzame toekomst te geven. Urgentieplannen waren nodig om soorten als de wulp, bruine eikenpage, bruine vuurvlinder, veldkrekel, grote wolfsklauw en liggende vleugeltjesbloem te redden. Met succes. De projecten bewijzen niet alleen dat herstel van zeldzame soorten mogelijk is. Ze kunnen ook dienen als blauwdruk voor biodiversiteitsherstel in grote Europese projecten.
Investeren in natuur zorgt voor behoud biodiversiteit
“De afgelopen jaren hebben we op de flanken van de Wijngaardberg droog heischraal grasland hersteld. Dat zijn biodiverse en bloemrijke graslanden, waarvan slechts snippers bewaard zijn gebleven. En van sommige planten en dieren die hier leven blijven er maar kleine relicten over”, zegt Annelies Jacobs van Natuurpunt.
“Door het gericht beheer en de herintroducties van doelsoorten werd de natuur hersteld en ondertussen groeien en bloeien er opnieuw betonie, zaagblad, blauwe knoop, hengel en liggende vleugeltjesbloem en is het getsjirp van de veldkrekel weer te horen. Die soorten trekken dan weer grote aantallen wilde bestuivers aan, wat goed is om de landbouwgewassen in de omgeving te bestuiven.
“Dit resultaat toont ons dat investeren in natuur rechtstreeks kan bijdragen tot behoud van de biodiversiteit”, zegt Annelies Jacobs van Natuurpunt.
Provincie investeert in duurzame biodiversiteitsprojecten
“We geven graag onze steun aan projecten die onze provinciaal prioritaire soorten willen beschermen en aansterken. Voor veel van deze soorten is het vijf voor twaalf en zijn urgente maatregelen nodig om de overblijvende populaties te bewaren voor de toekomst”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu. “Dankzij de subsidies voor duurzame biodiversiteitsprojecten, konden al heel wat gerichte acties worden ondernomen om leefgebieden te herstellen voor kwetsbare planten en dieren.”
Geschikt natuurbeheer voor bruine eikenpage zorgt voor uitbreiding soort
“Voor de in Vlaanderen bedreigde bruine eikenpage hebben we een gedetailleerd beeld gekregen waar de vlinder nog zit in de natuurgebieden in het noorden van de provincie. Zo konden we de beheerders uitgebreid briefen over geschikt natuurbeheer. Deze vlinder heeft zeer open en lichtrijk bosgebied in combinatie met structuurrijke heide nodig”, zegt Jorg Lambrechts van Natuurpunt.
Natuurpunt stelde ook een plan op van de gewenste landschapsverbindingen die als stapstenen kunnen dienen tussen de gebieden. Het resultaat was dat de bruine eikenpage flink uitgebreid is naar de Roode berg, Vorsdonkbos, Langdonken en langsheen treinsporen.
Creatie ideaal leefgebied voor beekoeverlibel
Een nieuwe populatie van de beekoeverlibel werd waargenomen.
Natuurpunt heeft in verschillende valleitjes in de leemstreek en Hageland, grachtjes en zones met opborrelend kwelwater opengemaaid zodat ze opnieuw in de zon kwamen te liggen. Hierdoor creëerden we het ideale leefgebied voor de libel.
Broedsucces van wulp bevorderen
De wulp is een in heel Europa achteruitgaande weidevogel die nog in de Gete- en Velpevallei voorkomt.
Dankzij de subsidie van de provincie Vlaams-Brabant zal Natuurpunt in de komende jaren via een intensieve opvolging van de nesten, het landschapsgebruik en actieve nestbescherming het broedsucces van deze grote steltloper trachten te bevorderen.
Nood aan versterken van soorten
Resterende groeiplaatsen van liggende vleugeltjesbloem, trilgras, harlekijnorchis en karwijselie zijn op verschillende plaatsen sterk toegenomen door gericht beheer en soms door het bijplaatsen van nieuwe planten om de genetische basis te verbreden. Desondanks blijven deze populaties nog steeds erg klein en dus ook kwetsbaar.
De sterk negatieve effecten van de zomeroverstroming van 2021 op de zich tot dan herstellende harlekijnorchis en trilgras in de Demervallei, illustreren de dringende nood aan het verder werken aan grote en dus meer robuuste populaties en een goede milieukwaliteit.
Herintroductie van planten heeft succes
Van blauwe knoop, betonie en zaagblad zijn door herintroductie nieuwe groeiplaatsen ontstaan die nauwgezet opgevolgd worden. Recent werd nog een dringende translocatie uitgevoerd van grote tijm in een berm die ging verdwijnen door de inplanting van een bedrijf.
De voorbije jaren werd van bijna alle bedreigde planten zaad ingezameld en veiliggesteld in de zadenbank van de Plantentuin van Meise. Deze zaden zijn beschikbaar en worden gebruikt voor verdere herintroducties.
Al deze maatregelen moeten uiteindelijk leiden tot grote, met elkaar verbonden en zelfredzame populaties van deze soorten in de provincie.
Opschaling naar Belgisch en Europees niveau
“Dankzij de steun van de provincie Vlaams-Brabant hebben we een succesvol urgentieplanformule kunnen ontwikkelen en testen. In zoverre dat het nu opgepikt wordt in verschillende Europese projecten, zoals Life Harwin en Life Belgium For Biodiversity, en het verder kan opgeschaald worden binnen Vlaams-Brabant naar België en zelfs Europa”, besluit Kristijn Swinnen, directeur van Natuurpunt Studie.
Bart Nevens
Natalie Sterckx
Lennert Destadsbader
Frank Ilsbroux