Panzi-ziekenhuis in Oost-Congo draait dankzij zonnepanelenproject voor 45% op groene stroom
Artsen Zonder Vakantie realiseerde, in samenwerking met de provincie Vlaams-Brabant, een groot zonnepanelenproject voor het Panzi-ziekenhuis in Oost-Congo. Hierbij werden 165 zonnepanelen geïnstalleerd en werd het volledige elektriciteitsnet van het ziekenhuis geoptimaliseerd. De resultaten mogen er zijn: groene en stabiele stroom, een verminderde CO2-impact en financiële winst. Als er één plaats is waar betrouwbare elektriciteit van levensbelang is, dan zijn het de ziekenhuizen. De regelmatige stroomonderbrekingen waar het Panzi-ziekenhuis in Congo mee kampte, belemmerden niet alleen het personeel tijdens hun medische handelingen, ze beschadigden ook de medische apparatuur van het ziekenhuis. Bovendien stonden de storingen garant voor een dure rekening door het constante overschakelen op noodgeneratoren. Zonne-energie bood dus een duurzame oplossing voor dit probleem.
De resultaten
Sinds het afronden van het zonnepanelenproject boekte het Panzi-ziekenhuis winst op het vlak van stabiliteit van stroom, én op het vlak van rendement, een verminderde CO2 en kostenbesparing:
- Groene en stabiele stroom: 45% van het totale elektriciteitsverbruik komt van zonne-energie. Bij te weinig zon, schakelt de installatie nu automatisch over naar het elektriciteitsnet of naar de generator waardoor het aantal stroomonderbrekingen fors is gedaald
- Rendement: maar liefst 79% van de zonne-energie die wordt opgewekt wordt omgezet in stroom voor het ziekenhuis
- Vermeden CO2 uitstoot tot en met 3e kwartaal 2022: 17,2 Ton
Ter vergelijking: 1 ton CO2 komt ongeveer overeen met 8 maanden elektriciteitsverbruik van een gemiddeld huishouden.
- Financiële besparing: 4.600 euro per maand door het verminderd gebruik van de noodgenerator
Installatie van 165 zonnepanelen in het referentieziekenhuis van Panzi te Bukavu, DR Congo - YouTube
Basisvoorwaarde voor goede gezondheidszorg
Stabiele en duurzame elektriciteit is een basisvoorwaarde voor goede gezondheidszorg. Bij gebrek hieraan komt het stellen van de juiste diagnose of het geven van de nodige behandeling aan patiënten in gevaar.
“Onze biomedische toestellen lieten het vaak afweten door de dagelijkse stroompannes hier in Panzi”, vertelt Asher Ngabo, ingenieur van het ziekenhuis van Panzi. “Dankzij de installatie van zonnepanelen kunnen we nu eindelijk rekenen op een stabiele stroomvoorziening. Die stabiliteit komt onze biomedische toestellen, ons (para)medisch personeel en vooral onze patiënten ten goede.”
Overschakelen op zonne-energie
Het volledige zonnepanelenproject verliep in meerdere fases. Tijdens de eerste fase werd het volledige gebouw, waarin de spoeddienst is ondergebracht, voorzien van zonnepanelen. Daarna kwamen het labo, de apotheek en de dienst radiologie aan de beurt. Ten slotte werd het elektriciteitsnetwerk van het hele ziekenhuis verbeterd.
Installatie en opleiding gecombineerd
Bij dit zonnepanelenproject ging de installatie hand in hand met opleiding van lokale techniekers.
De samenwerking tussen Artsen Zonder Vakantie en provincie Vlaams-Brabant ging voor het eerst van start in 2016. Er werd een praktijkgerichte meerjarenopleiding voor ziekenhuistechnici uit een 34-tal ziekenhuizen in Oost-Congo en Burundi opgezet onder de noemer ‘Jenga Maarifa’, Swahili voor ‘Kennis opbouwen’.
De succesvolle samenwerking werd verdergezet door de installatie van zonnepanelen te combineren met een praktische opleiding voor technici. De reeds ervaren Jenga Maarifa-technici uit verschillende ziekenhuizen in de buurt kregen de kans om hun kennis toe te passen en de installatie mee in goede banen te leiden. Daarnaast geven ze hun kennis door aan student-technici.
“Dankzij mijn deelname heb ik veel bijgeleerd over de installatie van zonnepanelen. Het project komt dus niet alleen het ziekenhuis van Panzi ten goede, het maakt ook een wereld van verschil voor mijn professionele leven.”, getuigt Guylain Kahindo Mutambala, technisch ingenieur in het ziekenhuis van Miti Murhesa.
De kracht van internationale samenwerking
Artsen Zonder Vakantie kiest waar mogelijk altijd voor het lokaal aankopen van materiaal.
“Op de zonnepanelen na werkten we bij dit project voornamelijk samen met Afrikaanse leveranciers”, vertelt ir. Rik Vereecken, expert-vrijwilliger en consultant voor Artsen Zonder Vakantie. “De grote verdeelborden werden ontworpen en gemaakt in Kenia, en ook de koperen kabels werden volgens Europese norm gefabriceerd in Kenia.
De zonnepaneleninstallatie wordt de klok rond gemonitord en geanalyseerd. Bij eventuele problemen of onregelmatigheden wordt er rechtstreeks contact opgenomen met de verantwoordelijken van het Panzi-ziekenhuis. Zo kunnen ze meteen ingrijpen zonder dat de optimale werking van de installatie in het gedrang komt. Een mooi voorbeeld van de kracht van internationale samenwerking.
“Klimaatverandering treft niet alleen onze regio, maar is een wereldwijd probleem”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu. “Daarom investeren we ook in duurzame projecten voor het klimaat in het Zuiden. Deze projecten zorgen op een directe manier voor de verbetering van de levenskwaliteit van mensen in het Zuiden en zijn tegelijkertijd relevant voor de inwoners van Vlaams-Brabant. Ze stimuleren nieuwe, innovatieve samenwerkingsverbanden en dragen bij tot de verwezenlijking van de internationale klimaatdoelstellingen. Dit project is hier een mooi voorbeeld van. Daarom investeerden we 264.000 euro.”
Toekomstperspectief: 75% groene stroom
De nieuwe elektrische installatie in het Panzi-ziekenhuis is erop voorzien nog meer zonnepanelen te kunnen aansluiten in de toekomst. Dankzij deze ingreep zal het Panzi-ziekenhuis, eens de nieuwe aanbouw klaar is, hun groene stroom kunnen opdrijven naar maar liefst 75%.
Bart Nevens
Lisa Deweirdt
Anne-Sophie Bruylants