Het gerechtsgebouw van Leuven is gerenoveerd en krijgt haar eigen expo

Het gerechtsgebouw in het centrum van Leuven straalt weer. De Regie der Gebouwen, de vastgoedbeheerder van de federale staat, liet de afgelopen 2 jaar de buitenkant renoveren en restaureren. Om iedereen te laten genieten van het resultaat, organiseren de stad Leuven, de provincie Vlaams-Brabant, het Rijksarchief, de Balie Leuven, de Regie der Gebouwen, de FOD Justitie en architectenbureau Studio Roma een expo van 10 oktober 2020 tot 25 april 2021. Zo kan het grote publiek digitaal, fysiek of via een wandelgids kennismaken met de bewogen geschiedenis en allegorische architectuur van dit indrukwekkende gebouw.
​​
​“Het zal al heel wat voorbijgangers zijn opgevallen: de gevel van het gerechtsgebouw ziet er weer stralend uit. Bovendien werd aan de inkom een hefplatformlift voorzien zodat het gebouw toegankelijk is voor personen met een beperkte mobiliteit. Dankzij deze werken heeft dit imposante gebouw de opwaardering gekregen die het verdient", zegt Laurent Vrijdags, Administrateur-generaal en Voorzitter van het Directiecomité van de Regie der Gebouwen.

@ Lander Loeckx
​​
​“Hoewel het gerechtsgebouw talrijke prachtige fresco’s en gevelreliëfs telt, is het geen beschermd monument. Het waardevolle erfgoedkarakter en de emotionele betekenis van het gebouw staan echter buiten kijf. Als toonaangevende onroerenderfgoed-gemeente vinden we dan ook dat dit gebouw een statuut als monument meer dan verdient. Daarom beslisten we met onze dienst erfgoedcel en onroerend erfgoed om de publieksbeleving rond de renovatie mee te financieren. Dat het gerechtsgebouw als niet-erfgoedspeler het belang van zijn patrimonium, de geschiedenis van het gebouw en de bijhorende collectiestukken waardeert en met een breed publiek wil delen, is voor ons een bemoedigend signaal. Zo kan dit project een voorbeeld zijn voor andere actoren in het Leuvense", zegt Carl Devlies, schepen van de stad Leuven bevoegd voor onroerend erfgoed.
​​
​“Ook in het heden neemt de provincie Vlaams-Brabant zijn verantwoordelijkheid op voor een goed beheer van het waardevolle Leuvense gerechtsgebouw: een inspectie van Monumentenwacht Vlaams-Brabant was richtinggevend voor de recente renovatie", zegt Tom Dehaene, gedeputeerde voor erfgoed.
​​
​Restauratie- en renovatiewerken aan de daken en gevels
​
​Het gerechtsgebouw aan het Ferdinand Smoldersplein in Leuven is een typisch voorbeeld van wederopbouwarchitectuur dat tussen de twee wereldoorlogen (van 1923 tot 1930) werd opgetrokken naar een ontwerp van de architect Oscar Francotte. Hij koos voor historiserende stijl, met integratie van traditionele elementen uit renaissance en barok.
​In augustus 2018 startten de werken voor de renovatie en restauratie van de buitenkant van het gebouw. ​ ​
​Op de daken werden kapotte leien vervangen en de koperen daken werden deels hersteld en deels vernieuwd. ​
​De koperen bekroning van de centrale koepel werd op basis van oude tekeningen en foto’s teruggebouwd. ​
​In de gevels zijn - na reiniging - de beschadigde natuursteenblokken volledig vervangen. Kleinere beschadigingen werden met natuursteenherstelmortel hersteld en verroeste verankeringen werden uit voorzorg uitgeboord.
​De houten vensters aan de buitengevels en de werkruimtes zijn vervangen en steviger uitgevoerd, om het comfort van het personeel en de gebruikers te verhogen en de energiefactuur te verlagen. ​ ​
​In de “Salle des Pas Perdus” (monumentale hal) op de tweede verdieping viel het licht bijna niet meer binnen via het glazen plafond door de constante bevuiling door duiven. ​ De ramen en daken van de zolder boven de hal werden gedicht, het glazen plafond werd vernieuwd en er werd een beschermkoepel over geplaatst om bevuiling te voorkomen.

​Herinrichting inkom
​
​In de historische inkomhal werd een nieuwe inkomsas geplaatst, dat qua materiaal beter past in het interieur dan de vorige. ​
​Om de hoofdingang toegankelijk te maken voor personen met beperkte mobiliteit, werd er een hefplatformlift voorzien.
​​
​Technische fiche over de werken
​​
​Eigenaar: Belgische staat
​Opdrachtgever: Regie der Gebouwen
​Gebruiker: Federale Overheidsdienst Justitie
​Studiebureau: Studio ROMA cvba
​Aannemer: Monument Vandekerckhove nv
​Uitvoeringstermijn: ​ augustus 2018 – augustus 2020
​Kostprijs restauratie en aanpassing toegankelijkheid: ongeveer 4,3 miljoen euro (BTW inbegrepen)
​​
​Expo “Historische blik op het Leuvense gerechtsgebouw”
​​
​Naar aanleiding van de voltooiing van de werken werd een expo ontwikkeld over de bewogen geschiedenis van het gebouw en de bijzondere architectuur ervan. Zo zullen er in de Salle des Pas Perdus infopanelen en erfgoedobjecten zijn opgesteld en werd er een wandelgids uitgewerkt. ​
​​
​Het tweeledige karakter van het gerechtsgebouw vormt de rode draad van de expo. Het gebouw heeft niet enkel een utilitaire functie, namelijk de huisvesting op één site van rechtbanken en gerechtelijke diensten om de rechtsbedeling optimaal te doen verlopen. Het dient ook een specifiek beeld van justitie over te brengen, en dit zowel via het architecturaal ontwerp als door de decoraties met een allegorisch en symbolisch karakter.
​De expo kwam tot stand dankzij een samenwerking tussen de Regie der Gebouwen, de FOD Justitie, de Stad Leuven, Balie Leuven, Rijksarchief Leuven, de Provincie Vlaams-Brabant en Studio Roma.
​​
​De fysieke expo is ook vertaald in een digitale versie. Die gaat in op de architecturale vormgeving van het gerechtsgebouw, zijn inplanting in het stedelijk weefsel en de betekenisvolle wisselwerking tussen architectuur en decoratie. De digitale expo is te bekijken op de website van de digitale databank Erfgoedplus (https://www.erfgoedplus.be/dossier/het-leuvense-gerechtsgebouw/digitale-expo-historische-blik-op-het-leuvense-gerechtsgebouw).
​​
​Praktische info over de expo in het gerechtsgebouw:
​- Tijdens het openingsweekend, op 10 en 11 oktober 2020, worden er gratis rondleidingen in het gerechtsgebouw georganiseerd tussen 12 en 18 uur.
​Op voorhand inschrijven is verplicht via dit formulier (klik hier). Opgelet: door de coronamaatregelen is het aantal plaatsen beperkt (maximum 15 personen per uur). ​ ​
​Ook vrije bezoeken (zonder inschrijving) zijn mogelijk op 10 en 11 oktober tussen 12 en 18 uur.
​- Het Leuvens Historisch Genootschap organiseert vanaf november 2020 tot april 2021 elke eerste vrijdag van de maand - van 15 tot 16 uur - (betalende) gidsbeurten in het gerechtsgebouw (voor groepen van maximum 15 personen, niet individueel). Info en aanvraag via lhg@telenet.be.
​- Op vrijdagen, tussen 13.30 en 17 uur, kan menhet gebouw en de expo vrij bezoeken (inschrijven niet nodig).