Bakoven Oyenbrugmolen in Grimbergen klaar voor gebruik

Ook in 2017 investeerde de provincie Vlaams-Brabant in vijf 360°- erfgoedprojecten. Dankzij deze financiële steun herwaarderen de regionale landschappen in Vlaams-Brabant het niet-beschermd klein historisch erfgoed én het omringende (historische) landschap dat er onlosmakelijk deel van uitmaakt.

Regionaal Landschap Brabantse Kouters liep bijzonder warm van het idee om aan de slag te gaan met de bakoven in het bakhuis aan de Oyenbrugmolen te Grimbergen. De eigenaars Erik en Linda ijverden al ruime tijd om hun prachtig stukje erfgoed in de vallei van de Maalbeek op te waarderen. Daarnaast past dit project ook naadloos in de landschappelijke inrichting van de omgeving met houtkanten die in de toekomst mee voor het nodige brandhout zullen zorgen. Ook de provinciale publicatie rond bakovens “bouwen om te bakken”*, sluit hier mooi bij aan.

“Bij de aankoop van het domein en de molen in de jaren 70 vonden we het bakhuis in ruïneuze toestand en hebben we het volledig terug opgebouwd. Hiervoor baseerden we ons op de nog aanwezige restanten en de geschilderde afbeelding uit 1938.” Aldus Erik Van Hemelrijck. Uit historisch onderzoek blijkt dat er reeds in de 14de eeuw sprake was van een watermolen in de heerlijkheid van Oyenbrugge. Nabij het kasteel aan de Heymbeek, nu de Maalbeek, stond een middeleeuwse molen (de Lachaertmolen). Na het verleggen van het tracé van de Maalbeek (1ste kwart 1600) raakte deze molen in onbruik en werd het omgebouwd tot bakhuis.

Van de originele bakoven zelf zijn er helaas geen restanten meer overgebleven. “Het is niet uitzonderlijk voor een bakoven om de tand des tijds niet te overleven. Door de intense manier waarop ze gebruikt worden, moeten ze regelmatig terug opgebouwd worden”, vertelt Dirk Lembrechts, monumentenwachter. “Stap voor stap, en volledig volgens de oude plannen en technieken werd de oven heropgebouwd. Hiervoor kunnen we gelukkig beroep doen op ervaren ovenbouwers en op de schat aan informatie die het MOT (Museum van de Oudere technieken) hier in Grimbergen te bieden heeft”.

Gedeputeerde van erfgoed Tom Dehaene hecht veel belang aan 360° erfgoedprojecten. “We voorzien vanuit de provincie graag het financiële duwtje in de rug voor de restauratie van niet-beschermd waardevol erfgoed. De voorwaarde is dat dit steeds gekaderd is in een landschap dat ermee verbonden is zoals dit ook hier het geval is met de landschapsinrichting van de aanpalende weilanden. Historische landschapszorg maakt namelijk een belangrijk deel uit van het provinciale erfgoedbeleid i.s.m. de  5 Vlaams-Brabantse regionale landschappen. Dankzij de bijkomende ondersteuning en de inzet van Monumentenwacht kunnen we landschap en erfgoed herstellen en toegankelijk maken.”

De Oyenbrugmolen en het bakhuis bevinden zicht langsheen de Maalbeek. Voor de Maalbeekvallei zijn er ambitieuze plannen. Een eerste fase daarvan betreft landinrichting in de oostelijke Maalbeekvallei van het centrum in Grimbergen tot de monding in het Zeekanaal. Via het strategisch project Groene Noordrand wordt een visie en actieplannen opgemaakt voor de hele vallei van Asse over Wemmel en Meise tot Grimbergen.

Met de heroprichting van het bakhuis bij de molen is alvast een concrete stap gezet in het deelproject 'Oyenbrugmolen en omgeving'. De deur staat ook open voor iedereen die mee deel wil uitmaken van de bakgroep die regelmatig samenkomt.

* De publicatie “Bouwen om te bakken” is een initiatief van de provincie Vlaams-Brabant en monumentenwacht. Het is een praktische handleiding in de bouw, restauratie en gebruik van bakovens. Het boek wordt officieel gelanceerd op zaterdag 13 oktober 2018 en is vanaf dan verkrijgbaar. Verdere info via Dirk Lembrechts ([email protected]).