87.704 euro voor groene speelplaats in 11 scholen

De provincie Vlaams-Brabant investeerde dit voorjaar 87.703,89 euro in ‘Natuur op school’. Ze stimuleert hiermee 11 scholen in Glabbeek, Haacht, Keerbergen, Kortenaken, Leuven, Tervuren, Tienen, Vilvoorde, Wemmel en Zaventem om hun site te vergroenen en zo te werken aan meer biodiversiteit op en rond hun domein.

​Meer groen in scholen

Scholen die natuurprojecten realiseren die hun klimaatbestendigheid versterken en de biodiversiteit op of rond het schooldomein verhogen, kunnen rekenen op provinciale steun.

“Kinderen hebben nood aan natuur. Daarom is het zeer zinvol dat ze via hun school in contact worden gebracht met natuur”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu. “Scholen kunnen bij ons terecht voor een subsidie om van hun grijze, betonnen speelplaats een groene oase te maken. Het is niet alleen belangrijk dat de scholen met het project duurzamer worden en de biodiversiteit verhogen, maar ook dat ze een draagvlak creëren door ouders en leerlingen hierbij te betrekken en hen het belang ervan uit te leggen via een educatieve aanpak”.

​De volgende scholen kregen steun voor hun ‘Natuur op School’-project:

• GBS De Springplank uit Glabbeek (8.513,83 euro)

• Freinetschol De Muze uit Haacht (9.922,98 euro)

• GBS Lozenhoek uit Keerbergen (10.000 euro)

• VLS Trip Trap uit Kortenaken (9.652,01 euro)

• Freinetschool De Zevensprong uit Leuven (2.704,96 euro)

• Heilig Hart Kessel-Lo uit Leuven (10.000 euro)

• The Courtyard International School uit Tervuren ​ (6.232,66 euro)

• De Toverwijzer uit Tienen (5.783,42 euro)

• VBS De Knipoog uit Vilvoorde (7.793,60 euro)

• GO!Inclusiecampus uit Wemmel (8.745,13 euro)

• GBS Hoek uit Zaventem (8.355,30 euro)

GO!Inclusiecampus uit Wemmel toont hoe het kan

De GO! Inclusiecampus van Wemmel heeft een mix aan leerlingen en werkt bijgevolg inclusief. ​
​​
​"De inclusiecampus heeft een zeer divers publiek: gelegen in Wemmel, aan de rand van Brussel, zijn er heel veel anderstalige leerlingen. Bovendien lopen er ook kinderen met mentale achterstand en met leer- of gedragsproblemen school. Er wordt veel belang gehecht aan het welbevinden van de leerlingen en het team. Te veel ineens willen veranderen werkt niet en ze kiest ervoor om in kleine groepjes aan de vergroening te werken”, zegt Beatrijs Maesen, MOS-begeleidster.

Sinds ​ 2019 heeft loopt er het project ´CopaLepa = coaching en leren met paarden’ voor leerlingen die een veilig plekje of time-out nodig hebben. Hiervoor werden 2 pony´s aangekocht. ​
​Men wil voor deze pony’s ´een goei wei´ inrichten, die ook goed is voor andere dieren. Dit zal gebeuren met inheemse houtkanten, heggen, een bokashihoop om de mest om te zetten en een natuurlijke en gezonde kruidentuin voor de dieren.

Maar ook de leerlingen, hoofdzakelijk stadskinderen, hebben nood aan een natuurlijke leefomgeving waarin ze zich goed kunnen voelen, spelen en kennis maken met de natuur.
​Zo zijn er onder meer plannen voor een speelplek en een buitenklas, afgeschermd met een gemengde, inheemse haag, twee lange hagen van kleinfruit om gezond van te snoepen en confituur te maken, hoogstambomen op het speelveld voor extra schaduw, moestuinbakken voor de kleuters en een wilgenhut om in te spelen.

“We stonden de school bij om hun speel- en leeromgeving zo klimaatvriendelijk en biodivers mogelijk in te richten. We adviseren welke inheemse plantensoorten en natuurlijke elementen deel kunnen uitmaken van het vergroeningsplan. Zo kan de school een ‘staptsteen’ worden voor dieren en planten in het omliggende landschap. ​ Een groene speelomgeving is een win-win: leuk en leerrijk voor de leerlingen en een waardevolle groene schakel in het landschap¨, zegt Lies Heirman van Regionaal Landschap Brabantse Kouters.

"Onze prioriteit is onze kinderen dichter bij de natuur te brengen. We willen daarom groeien naar een ervarings- en actiegericht natuuronderwijs waarbij leerlingen vanuit hun beleving, verwondering, waarneming komen tot onderzoeksvragen en -daden. Zo kunnen de leerlingen bijvoorbeeld samen het insectenhotel en een wilgenhut bouwen tijdens workshops. De leerlingen uit het CopaLepa-project gaan de kruidentuin aanleggen en onderhouden, de takkenril opvullen, de mesthoop bouwen waarmee ze de weides bemesten en de pony’s voederen met takken van de haag”, zegt Maaike De Leever van de GO! Inclusiecampus van Wemmel.

Ook zorgt de school voor een voldoende groot draagvlak met zoveel mogelijk inspraak en betrokkenheid van leerkrachten, leerlingen en ouders. Zo mochten bijvoorbeeld de leerlingen ideeën geven en tekeningen maken over de ideale speelplaats en komen er klusjesdagen met het team en de ouders.

Meer info over de andere ‘Natuur op School’-projecten:

​GBS De Springplank uit Glabbeek voor het project ‘Leren in ’t groen, dat willen wij doen!’

Een aantal jaar geleden trok de school in een nieuwbouw. In het najaar van 2017 hebben ze reeds beroep gedaan op de subsidies Natuur Op School voor een deel van de aanplantingen, een natuurklasje, een moestuin en een kippenren. ​
​Nu wil de school verder inzetten op de vergroening in samenwerking met een tuinarchitect. Zo wil men ook de kleuterspeelplaats betrekken, meer ondergroei aanplanten voor kriebeldiertjes, bijen en vlinders. Natuurontdekkoffers met loupes en zoekkaarten, kunnen bijvoorbeeld tijdens de speeltijd uitgeleend worden om op ontdekking te gaan naar deze beestjes. Bovendien wil men een natuurleerpad met infoborden aanleggen en elke graad een boom laten adopteren.

Freinetschool De Muze in Haacht voor het project ‘De Muze van groen naar groener’

In september 2020 konden de leerlingen verhuizen van containerklassen naar een nieuw, ecologisch gedeelte van het schoolgebouw. Op een grotendeels onverharde speelplaats staan al 6 grote kastanjebomen. ​
​Maar men wil de speelplaats nog vergroten door een omheining te verplaatsen waarachter een verwilderd stuk ligt. De aanwezige exoten zullen er verwijderd worden en de bomen verzorgd. De vrijgekomen ruimte wordt beter ingedeeld en verrijkt met natuurlijke elementen, zoals inheemse struiken en planten, een insectenhotel en een wilgentunnel en -hut. Men legt ook een wadi aan waarin de kinderen mogen spelen. De leerlingengaan mee verantwoordelijkheid opnemen voor een moestuin en kippen. Het Regionaal Landschap Dijleland tekende het plan uit en voor de realisatie wordt sterk beroep gedaan op de ouders.

GBS Lozenhoek te Keerbergen voor het project ‘Kom er BIJ’

De school heeft al een deel van zijn speelplaats onthard en wil nog een bijkomend stuk ontharden. Meteen gaat men ook de bestaande toestellen en grote zandbak herzien en een deel vergroenen. Op een strook achter een gebouw wil men herstarten met moestuinieren en composteren en een bloemenweide met insectenhotel aanleggen. ​
​Het project kadert dan ook in het thema van de bijen. Het Regionaal Landschap Noord-Hageland en de MOS-begeleiding dachten mee na over de herinrichting en de educatieve mogelijkheden.

​VLS Trip Trap uit Kortenaken voor het project ‘VEERkracht(ig) in het groen’

Uit een enquête bij alle leerlingen bleek dat de betonnen speelplaats weinig mogelijkheden geeft om echt te spelen en dat er nood is aan groen en een plaats om te kunnen zitten. Men startte met kleine acties, zoals een speelwinkel en de aankoop van grote speelmaterialen, en de speelplaats werd ingedeeld in speelzones. Men werkte ook een schoolvisie uit rond VEERkracht en een bijhorend verhaal waarin veel natuur vermeld werd. De durf om de speelplaats ook echt te ontharden en te vergroenen is er gekomen toen de school in contact kwam met het Regionaal Landschap Zuid-Hageland. Na een proces van een jaar met de verschillende betrokkenen, zoals leerlingen, leerkrachten, oudercomité, preventiedienst en MOS, is er een inrichtingsplan gemaakt. Het vormt een groene draad tussen de biodiversiteit, het emotionele en het educatieve. Er werd ook een zeer uitgebreid educatief plan rond uitgewerkt.

Freinetschool De Zevensprong te Leuven voor het project ‘Bijtjes- compost- educatieve kast- vergroening’

Deze school heeft in najaar 2018, met subsidies van de provincie en de Vlaamse overheid, haar grote speelplaats voor een groot deel onthard en zeer avontuurlijk ingericht met onder meer speelhutten, een rietveld voor de zuivering van het regenwater en een waterspeelplaats. Dit alles gebeurde met brede inspraak. ​
​De binnenspeelplaats werd echter nog niet onderhanden genomen. Dit terrein wil men zo veel mogelijk vergroenen met klimplanten en vaste planten. Bovendien wil men op het dak van de school opnieuw honingbijen gaan houden en moet bij de plantenkeuze hiermee rekening gehouden worden. Er werd hiervoor advies gevraagd aan Regionaal Landschap Dijleland. Met de aankoop van loupes en zoekkaarten kunnen de leerlingen op ontdekking gaan naar planten, kriebeldiertjes en insecten in hun vergroende school.

Heilig Hart Kessel-Lo uit Leuven voor het project ‘Vergroening speelplaats HHK’

De school is omgeven door andere gebouwen en de speelplaats is helemaal verhard, afgeleefd en wordt niet optimaal benut. Uit enquêtes bij de leerlingen en leerkrachten bleek dat ze weinig gezelligheid of gelegenheid tot sport, spel of ontspanning biedt. Een herinrichting én vergroening drong zich op. Hierbij moest ook gedacht worden aan andere gebruikers zoals de derde graad van ‘De Mozaïek’ en organisaties uit de buurt.
​De herinrichting zal gebeuren door een tuinarchitect, op advies van Regionaal Landschap Dijleland en de provincie. Er zal niet alleen voor schaduw gezorgd worden via een paar grote bomen, maar ook door planten te laten klimmen over kabels tussen het schoolgebouw en een muur. De insecten die het insectenhotel bezoeken kunnen stuifmeel en nectar vinden in de bloemen- en schaduwborders.

​The Courtyard International School in Tervuren voor het project ‘The Hope Field’

De Courtyard School is een internationale school met Nederlandse, Engelse en Franse afdelingen en met zowel kleuter-, lagere, als sinds kort een secundaire school. Ze werd uitdrukkelijk opgericht om de duurzaamheidsdoelstellingen van de VN in 2030 te verwezenlijken en ze hebben ondertussen al het Eco-school-label verworven.
​De school heeft een akker van 20 are aangekocht en die zal, volgens een plan van Regionaal Landschap Dijleland, ingericht worden met hagen, hoogstam(fruit)bomen, een moestuin en kleinfruit. Deze elementen zullen vogels, zoals de geelgors, en insecten kunnen aantrekken. Men wil speciaal een vijvertje aanleggen met daarrond steenhopen voor de zeldzame vroedmeesterpad. Daarnaast komen er nog speelse elementen, zoals een lange wilgentunnel en speelbalken, en een buitenklas. Elke klas gaat minstens 1 keer per week naar ´The Hope Field´ en in alle vakken komt het thema ´Hoe onze natuurlijke wereld werkt´ aan bod.
​

De Toverwijzer in Tienen voor het project ‘Een schooltuin als buurtpark en groen anker in de stad’

Deze methodeschool verhuist binnen een jaar naar een in onbruik geraakt kerkgebouw. Dat zijn ze momenteel duurzaam aan het renoveren. Ook de buitenzone gaat de school aanpakken samen met Regionaal Landschap Zuid-Hageland. De huidige parking wordt onthard, rondom voorzien van een haag en er komen een moestuin, kippen en buitenklassen. Dit afgesloten deel is uitsluitend voor gebruik door de school. Het deel aan de andere kant van het gebouw wordt ingericht met avontuurlijk speelelementen en zal na de schooluren, in samenwerking met de gemeente, opengesteld worden voor de buurt. De ouderwerkgroep Outdoor Education gaat buiten met de leerlingen aan de slag. Zo gaan de leerlingen nu al elke maand naar de toekomstige school voor klussen in de tuin.

​VBS De Knipoog in Vilvoorde voor project ‘Knipje en Oogje op zoek naar natuur- fase 4’

Deze school is een aantal jaar geleden in een nieuwbouw getrokken met daarachter een groot grasveld. Naar aanleiding hiervan en een nieuwe methode om ervaringsgericht te werken, wilde men de speelplaats niet alleen vergroenen en uitdagender maken, maar ook educatief aantrekkelijker. In drie voorgaande fasen, waarvoor subsidies werden toegekend, werd al heel wat gerealiseerd: een bloemenheuvel, een hoogstamboom, een speelbosje, hagen en heggen, een snoeptuin met bessen, een klimboom, een moestuin met composthoek, een kippenhok en educatief materiaal. ​
​Voor de vierde fase wenst men nog de zandbak en experimenteerzone af te bakenen met een inheemse haag en voor schaduw te zorgen door een hoogstamboom. Ook elders op het terrein wil men schaduw creëren door 5 grotere bomen. De kinderen hopen ook op een grote wilgenhut met verschillende zelf ontworpen tunnels. Het Regionaal Landschap Brabantse Kouters gaf advies.

GBS Hoek Zaventem in Zaventem voor het project ’t Groen Hoekske’

Zowel de school als de vrijwilligers van het project ´De circulaire wijk van de toekomst´ waren bezig met een moestuinproject, maar moesten op zoek naar een nieuwe locatie. De gemeente kende een gezamenlijk stukje grond toe in het Feldheimpark, dat grenst aan deze gemeentelijke basisschool. Toen zag ook buurtwerk Zaventem-Noord in de samentuin een interessante setting om de buurt samen te brengen. Zo kwam er een werkgroep tot stand van actieve vrijwilligers, buurtbewoners, leerkrachten en ouders. Onder begeleiding van Velt werd een samen(tuin)werking uitgewerkt met een duidelijke structuur, rolverdeling en afspraken. Regionaal Landschap Brabantse Kouter voorzag in het plan de samentuin van inheemse hagen en een insectenhotel.

Sinds 2007 kregen 243 scholen, waarvan 188 basisscholen, 59 secundaire scholen en 1 hoge school, een subsidie voor ‘Natuur op School’.

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/natuuropschool