74.000 euro voor groene speelplaats in 12 scholen

De provincie Vlaams-Brabant investeerde het voorbije jaar 74.013,19 euro in ‘Natuur op school’. Ze stimuleert hiermee 12 scholen in Bertem, Diest, Landen, Leuven, Londerzeel, Oud-Heverlee, Sint-Genesius-Rode, Steenokkerzeel en Tienen om hun site te vergroenen en zo te werken aan meer biodiversiteit op en rond hun domein.

Meer groen in scholen

Scholen die natuurprojecten realiseren en zo zorgen dat de biodiversiteit op of rond het schooldomein verhoogd en ze beter opgewassen is tegen het veranderende klimaat, kunnen rekenen op provinciale steun.

“Kinderen hebben nood aan natuur. Daarom is het zeer zinvol dat ze via hun school in contact worden gebracht met natuur”, zegt Bart Nevens, gedeputeerde voor leefmilieu. “Scholen kunnen bij ons terecht voor een subsidie om van hun grijze, betonnen speelplaats een groene oase te maken. Het is niet alleen belangrijk dat de scholen met het project duurzamer worden en de biodiversiteit verhogen, maar ook dat ze een draagvlak creëren door ouders en leerlingen hierbij te betrekken en hen het belang ervan uit te leggen via een educatieve aanpak”.

VBS Sint-Joris-Weert toont hoe het kan

In 2018 had de Vrije Basisschool Sint-Joris-Weert (Oud-Heverlee), samen met het oudercomité, de speelplaats opgefrist en een bijenhotel geplaatst. Van daaruit groeide het idee om de speelplaats nog drastischer aan te pakken en ze groener, meer biodivers en speelser te maken. De leerlingen mochten mee nadenken over de herinrichting van de speelplaats. Een werkgroep van leerkrachten en ouders gingen, samen met het Regionaal Landschap Dijleland, aan de slag met de plannen.

In 2019 diende de school dan een eerste subsidieaanvraag in voor ‘Natuur op School’. Met deze middelen werd een deel van de speelplaats opgebroken. Leerlingen plantten, samen met hun (groot)ouders, gemengde inheemse hagen, een speelbosje, een grote linde voor schaduw op de speelplaats. Op eigen kosten werden speelheuvels en klimstammen aangelegd. De leerlingen hielpen mee aan het bouwen van de wilgenhut en aan het grote bijenhotel werd een infobord bijgeplaatst. ​ ​

Ondertussen ging de school ook op educatief vlak aan de slag met als rode draad de Koesterburen: ​ de honingbij, de rode bosmier, de zwaluw en de ijsvogel. Er werden een hele reeks activiteiten georganiseerd.

“Tijdens ons natuurproject 'Koesterburen' ging elke klas op zoek naar hun koesterdier in de nabije omgeving van de school. De kinderen leerden via natuurwandelingen, buitenlessen, toneeltjes en werkmomenten, en samen met leerkrachten en ouders, over het belang van deze dieren. Ze staken nadien zelf de handen uit de mouwen bij het aanplanten. Zo creëerden ze zowel een avontuurlijke speelplaats voor zichzelf als een fijne plek voor onze koesterburen. Via dit natuurproject leren ze hoe ze op een positieve en speelse wijze concreet kunnen bijdragen aan een gezondere plek om te leven”, zegt Tom Emmers, pedagogisch directeur van VBS St.-Joris-Weert.

“Het was fijn om met hen samen te werken”, zegt Annabel Pennings van het Regionaal Landschap Dijleland. “Deze school bruist van enthousiasme. Dat maakte het gemakkelijker om samen een goed inrichtingsplan op te stellen met oog voor biodiversiteit. Zo woont er bijvoorbeeld in het centrum van Sint-Joris-Weert een kolonie huiszwaluw. Deze kreeg extra nestplaatsen aan het schoolgebouw”.

In 2020 kreeg de school 5.304,89 euro voor een tweede fase, die nog in uitvoering is. De speelheuvels zullen ingezaaid worden met bloemen en beplant met struiken Er zal een kruidenhoek worden aangelegd.

De school gaat ook een groendak leggen op de fietsenstalling. Zo’n groendak is interessant voor het klimaat want het houdt regenwater op. Bovendien versterkt het ook de biodiversiteit want de vetplantjes trekken insecten aan. De leerlingen van de derde graad zullen de bouw en de functies van het groendak onderzoeken en uitleggen aan de andere leerlingen.

De andere ‘Natuur op School’-projecten van 2020 zijn: ​
​

VBS De Waaier in Bertem voor het project ‘Groene speelplaats’ (10.000 euro)

De school gaat in de eerste fase 62 m² verharding opbreken en extra hoogstambomen, een bloesemhaag, inheemse bloesemstruiken aanplanten en een bloemenweide en hooilandjes aanleggen. De leerlingen worden bij alle fasen van het project sterk betrokken. Zo zet de school in op het ontwikkelen van leerlijnen over bloesems en bijen, vlinders en vogels.
​Deze werken worden ondersteund door het Regionaal Landschap Dijleland.
​

GBS Molenstede in Diest voor het project ‘Een groen nest voor de geluksvogels’ (9.285,64 euro)

Deze gemeenteschool heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in een renovatie en een nieuwbouw. De laatste fase is het afbreken van een oud deel van de school. Op deze locatie werd een nieuwe speelplaats ingetekend. Door de samenwerking met het Regionaal Landschap Noord-Hageland en de MOS-begeleider kon men zorgen dat de speelplaats zo groen, klimaatbestendig en avontuurlijk mogelijk wordt. Er komen hoogstambomen, inheemse hagen en een bloemrijk grasland.
​Er is ook een educatief plan uitgewerkt met als thema ´Geluksvogels´. Daarin wordt de vergroening niet alleen gekoppeld aan de koesterburen, het ervaringsgericht leren maar ook aan een anti-pestproject.
​

GO! Middenschool D'Hek in Landen voor het project ‘D'Hek is mijn groene plek’ (9.773,20 euro)

Samen met het Atheneum wenst de middenschool de biodiversiteit op de campus te verhogen, leerlingen uit te nodigen om meer te bewegen in de openlucht, groene zones functioneel in te zetten in de schoolwerking (educatie), samen met de buurt en met de Scouts de groene ruimte optimaal te benutten en tot slot ingrepen doen om de klimaatopwarming de baas te kunnen. ​
​Concreet wil de middenschool de bestaande, tamelijk grijze speelplaats ingroenen en ook zorgen voor meer schaduw op de speelplaats en voor de klassen. Ze willen dat doen met bomen, structureel groen, inheemse struiken en bodembedekkers.

​GO! Atheneum D'Hek in Landen voor het project ‘D'Hek is mijn groene plek’ (6.788,76 euro)

Het Atheneum wil, samen met de middenschool, ook hun campus opwaarderen. ​
​Concreet gaan ze werk maken van de inrichting van een groot grasplein waar tot voor kort containerklassen stonden. Er komen hoogstambomen, fruitbomen, kleinfruit en een inheems border. Een deel gras zal extensief beheerd worden en een deel wordt ingezaaid met bloemen. Hierdoor is er veel voedsel voor insecten en bijen in het bijzonder. Men wil zowel een bijenhotel voor solitaire bijen plaatsen, als bijenkasten voor honingbijen. De leerlingen, ook van de lagere scholen in de buurt, zullen dan uitleg kunnen krijgen van een echte imker. ​
​Het water van de fietsenstalling zal opgevangen worden en hergebruikt voor de planten en later een moestuin.

Heilig Hartinstituut Heverlee (1e graad) in Heverlee (Leuven) voor het project ‘Green team- fase 2’ (2.827,15 euro)

Eerst werden Italiaanse populieren aangeplant die zorgen voor schaduw, zowel op de speelplaats als in de gebouwen met grote ramen. Hiervoor werd een flink deel beton opgebroken. ​
​In deze tweede fase gaan er struiken en bloembollen onder de bomen aangeplant worden. Deze werken gebeuren met ondersteuning van het Regionaal Landschap Dijleland. ​
​

GO!BS Freinetschool Krullevaar´t in Wilsele (Leuven) voor het project ‘We groeien- fase 2’ (1.559,11 euro)

Deze school is een paar jaar geleden in een nieuwbouw getrokken. In een eerste fase werd de groenruimte buiten in grote lijnen aangelegd.
​In deze tweede fase wil de school de vergroening uitbreiden met struiken, bodembedekkers, bloembollen, fruitbomen en verschillende soorten knotwilgen. De leerlingen worden betrokken bij het beheer en er wordt sterk ingezet op buiten leren.

GBS Kouterschool Malderen in Londerzeel voor het project ‘Kouterschool: vergroening speelplaats lagere school’ (10.000 euro)

De grotendeels grijze speelplaats van deze school wordt omgetoverd tot een groene, speelse ontdekkingsruimte door verschillende eilandjes uit te breken en te beplanten met verschillende struiken, kleine boompjes en vaste lage planten. Aan de muren en palen komen klimplanten, zelf gemaakte insectenhotels en vogelhuisjes. Er worden ook op eigen kosten speelse elementen voorzien zoals glijbanen, boomstammen, zand en huisjes. ​
​De klassen zullen zo naar buiten kunnen trekken en omgevings- en ervaringsgericht leren. Ze zullen ook een ´koesterbuur´ krijgen waarmee ze in spelvorm, workshop en educatief aan de slag gaan. Aan het einde van het project wordt er een tentoonstelling rond opgebouwd.
​

VKS Onze-Lieve-Vrouw Kleuterschool in Sint-Genesius-Rode voor het project ‘Groen, kampioen! (door de Groendoeners)’ (7.113,30 euro)

Deze grote kleuterschool wil de grijze speelplaats herinrichten en vergroenen en de tuin die rond de speelplaats ligt hierin betrekken. De speelruimte wordt, samen met het Regionaal Landschap Pajottenland en Zennevallei, aantrekkelijker, uitdagender en toegankelijker gemaakt. ​
​Er komen hagen en bloeiende struiken en een bloemenborder met vaste planten en bloembollen. De insecten die er op afkomen zullen een thuis vinden in een groot insectenhotel. ​
​Samen met de kleuters wordt een moestuin aangelegd met daarrond leifruit en kleinfruit om gezond van te snoepen. Tot slot wordt er zelfs een broedhoop voor het vliegend hert, een zeldzame kever, aangelegd.
​De school gaat de nieuwe speelruimte ook benutten voor ervaringsgerichte leerkansen en heeft daarvoor een mooi en uitgebreid educatief plan uitgewerkt. Men vertrekt vanuit de methode ´Aagje ontdekt´ en er komen toneeltjes van de superhelden Groendoeners.
​

VBS Sint-Cajetanus in Perk (Steenokkerzeel) voor het project ‘Een groene, sportieve school in beweging! fase 2’ (7.304,40 euro)

Deze school heeft een nieuwbouw en deels verbouwing achter de rug. In 2019 ontvingen ze een subsidie voor de eerste fase van de vergroening, samen met Regionaal Landschap Brabants Kouters, achteraan het schoolgebouw. In 2020 kregen ze subsidies voor het ontharden en vergroenen van het gedeelte aan de voorkant. ​
​Een groot deel van die speelplaats zal onthard worden en voorzien van groen: schaduwbomen, een speel- en vogelbosje, struiken, klimplanten en een bloemenborder. Er komen ook nestkastjes en een mierenhotel waarbij de leerlingen de mieren kunnen observeren.
​Al van in de eerste fase was er een sterk educatief plan waarbij elke klas zijn eigen biotoop, binnen en buiten de school, en daaraan gekoppelde koesterbuur onderzocht.

GO! Atheneum Tienen voor het project ‘GO! Atheneum Tienen in het groen’ (1.782,37 euro)

Vanuit de betrokkenheid van leerlingen bij de klimaatproblematiek, werd in de schoot van de leerlingenraad een klimaatcomité opgericht en vanuit de leerkrachten een pedagogische werkgroep milieu en duurzaamheid. Bij beiden werd de noodzaak gevoeld om ook de eigen school te gaan vergroenen.

De school maakte daarom, samen met het Regionaal Landschap Zuid-Hageland, een inrichtingsplan op voor een groenere school. Zo gaan ze schaduwbomen en struiken op de grijze speelplaats en bomen, struiken en bloembollen in de voortuin planten.

VKS VIA Sint-Jozef te Tienen voor het project ‘Aanleg binnenspeelplaats+ speelplaats’ (2.274,37 euro)

Deze kleuterschool beschikt over een binnentuin waar momenteel weinig mee wordt gedaan. Om deze binnentuin en ook de grotere speelplaats in te richten, werd er samengewerkt met het Regionaal Landschap Zuid-Hageland. ​
​Er worden 6 extra bomen, struiken en hagen en klimplanten aangeplant. Een extra speels element is de wilgenhut- en tunnel. Aan elke kleuterklas komt een plantenbak en daarnaast komt er een grotere moestuin en kleinfruit.
​Samen met de MOS-begeleider ging men ook aan de slag om een educatief plan uit te werken. Er werden inleef-, actie- en toonmomenten bedacht en achtergrondinformatie opgezocht rond respectievelijk kruiden, bloemen, groenten en fruit. De ouders en grootouders zullen zoveel mogelijk betrokken worden bij de moestuin.

Sinds 2007 kregen 232 scholen, waarvan 173 basisscholen, 58 secundaire scholen en 1 hoge school, een subsidie voor ‘Natuur op School’.

Meer info: www.vlaamsbrabant.be/natuuropschool