126 Vlaams-Brabantse zorgboerderijen bieden opvang aan kwetsbare jongeren en volwassenen

Er is nood aan zorgboerderijen, dat bewijzen de vele aanmeldingen die het Steunpunt Groene Zorg binnen krijgt. De kracht van zorgboerderijen is dat ze via een unieke setting en aanpak kwetsbare jongeren en volwassenen begeleiden. Het Steunpunt Groene Zorg telt 126 zorgboerderijen in Vlaams-Brabant. En de provincie ondersteunt hen. ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​ ​

​Steunpunt Groene Zorg

De provincie Vlaams-Brabant heeft een aanbod aan zorgboerderijen via Steunpunt Groene Zorg.126 zorgboerderijen zijn er actief (in 2021). Dit is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2008 (59). Het gaat zowel over klassieke landbouw- en tuinbouwbedrijven als over kleinere initiatieven zoals manèges, kinderboerderijen en hobbyboeren. ​
​Nieuwe zorgboeren blijven zich aandienen. In 2021 verwelkomde het Steunpunt Groene Zorg er 4 nieuwe.

Het Steunpunt Groene Zorg begeleidt en ondersteunt deze zorgboerderijen en zorgt, als tussenschakel, dat er een goede match is tussen zorgvrager (zorggast) en zorgboer. ​
​​
​“Inzetten op een kwaliteitsvolle samenwerking tussen zorgboer en zorggast is voor ons prioritair”, zegt Claire Luyten, consulent van het Steunpunt Groene Zorg.

Blijvende vraag van uit welzijn en onderwijs

Heel wat jongeren en volwassen blijven hun weg vinden naar de zorgboerderijen als actieve dagbesteding. In 2021 waren er in Vlaams-Brabant 124 aanmeldingen.

“Kwetsbare personen zinvolle activiteiten aanbieden in een groene omgeving, dat is de kern van Groene Zorg”, zegt Tom Dehaene, gedeputeerde van land- en tuinbouw. “In post-coronatijd is er meer dan ooit nood aan. Wat is er immers heilzamer dan de natuur? Werken met dieren of planten geeft kracht. Op de boerderij krijgt de zorggast de verantwoordelijkheid voor de verzorging van de dieren of het onderhoud van de planten.”

Unieke kracht

Zorgboerderijen handelen vanuit een heel specifieke setting en aanpak, een samenspel van elementen dat hen uniek maken:

​Zorgboerderijen bieden zorg aan dicht bij huis in een heel natuurlijke, spontane omgeving. ​
​Ze participeren mee aan de dagdagelijkse taken die zich op de zorgboerderij aandienen. Door taken uit te voeren in een reële setting, heeft de zorggast het gevoel een zinvolle bijdrage te leveren aan de maatschappij.

Zorggasten komen terecht in een familiale context, even weg van de klassieke hulpverlening. Zo ​ kunnen bijvoorbeeld een praatje maken met andere gezinsleden van het bedrijf. Zorg wordt geïntegreerd in het samen- leven en het samen-werken. Zorgboerderijen staan op die manier midden in de samenleving.

Zorgboeren zijn geen hulpverleners, ze doen dit vanuit een sociaal engagement. Belangrijk is wel te weten dat de zorggasten steeds opgevolgd worden door een andere hulpverlener. Deze blijven betrokken in het traject. ​ ​
​

Zorggasten werken nauw samen met de zorgboer, meestal 1 op 1, soms in kleine groepjes. Deze setting maakt dat je heel gericht kunt werken en sterk rekening kunt houden met de zorgnood. De aard van het werk en de begeleiding kan steeds aangepast worden, er kan heel kort op de bal gespeeld worden. Vaak is een landbouwbedrijf een heel gestructureerde omgeving met vaste taken.

En dit alles in een groene omgeving met planten en dieren. Actief bezig zijn in een landelijke omgeving met dieren en planten werkt rustgevend. Het heeft een positief effect op de gezondheid van de zorggasten.

Dit samenspel van elementen is uniek en heeft een belangrijke maatschappelijke waarde.
​​
​“We dragen zorgboerderijen een warm hart toe. Wij zijn ervan overtuigd dat de landbouwsector een sociale verbindende rol heeft in de samenleving en deze moet uitspelen,” zegt gedeputeerde Tom Dehaene.

Het Nijswolkje: schapenbedrijf, logies en zorgboerderij

In Rillaar (Aarschot) ligt de zorgboerderij het Nijswolkje. Hier wonen Ann Geys en Tom Nijs, samen met hun vier kinderen. ​
​Ze baten er een goed draaiend schapenbedrijf uit. Bij de start hadden ze enkel vleesschapen, sinds vier jaar voornamelijk melkschapen. De hoevewinkel met ijs, melk, kaas draait op volle toeren. Ook is er de mogelijkheid om te overnachten als toerist. In een ingerichte caravan kan men genieten van het landelijke boerderijleven. ​
​​
​Sinds 2018 zijn ze ook een zorgboerderij. ​
​Jongeren en volwassenen met een zorgrugzak zijn welkom op het bedrijf. ​
​Dit is een heel bewuste keuze van Ann en Tom. Hun bedrijf is niet enkel een plaats van ‘ondernemen’ en ‘produceren’, maar ook een plaats die mensen samen brengt, mee laat genieten van en deelnemen aan het leven op de boerderij. ​
​Ze willen het zorgaspect structureel binnen brengen in hun bedrijf. ​ Hun verleden als begeleidster in de gehandicaptenzorg (Ann) en ergotherapeut (Tom) geeft hen hierin extra veerkracht. Ze zijn sterk in het op maat werken. Steeds opnieuw wordt gekeken naar de mogelijkheden, de interesses en de capaciteiten van de zorggast. Hier wordt actief rekening mee gehouden. Zinvol bezig zijn én plezier hebben tijdens het werk worden hoog in het vaandel gedragen.
​De diversiteit aan dieren (niet enkel schapen) en activiteiten op het bedrijf schept ook meer mogelijkheden voor de zorggasten. Meer verschillende taken zijn mogelijk zodat beter op maat gewerkt kan worden.

Er zijn een aantal ​ volwassen zorggasten die al lange tijd komen.
​Vanuit het onderwijs heeft het Nijswolkje ook al een heel aantal zorggasten verwelkomd, maar dit zijn vaak kortlopende trajecten. Ook zijn er kleine groepen die op regelmatige tijdstippen langskomen en meehelpen, met name vanuit MPC TERBANK en Alvinnenberg. Hier is steeds een begeleiding bij om mee te ondersteunen.