Woonzorgcentrum Dommelhof en LAVA architecten winnen eerste prijs waterrobuust bouwen

De nieuwbouw voor de zorgcampus Dommelhof in Tielt-Winge van Lava Architecten uit Leuven is de eerste winnaar van de ‘Prijs 2018-Waterrobuust bouwen’ van de provincie Vlaams-Brabant. De provincie wil hiermee architecten en bouwheren stimuleren om na te denken over hoe ze hun gebouwen kunnen wapenen tegen overstromingen. Dit past in het provinciaal beleid voor de bestrijding van wateroverlast.

Woonzorgcentrum Dommelhof op innovatieve wijze waterdicht gemaakt

Het woonzorgcentrum Dommelhof uit Tielt-Winge wordt omgebouwd tot een echte zorgcampus.
De site is gelegen naast de Wingebeek, die geregeld buiten haar oever treedt.
Lava Architecten hielden in hun ontwerp van de nieuwbouw rekening met mogelijke wateroverlast. Als oplossing werd alles onder het kritisch waterpeil waterdicht gemaakt. Zo voorzagen ze een onderstroombare kruipkelder en een innovatieve bufferoplossing.
 

Architecten aanzetten om gebouwen te wapenen tegen overstromingen

‘Onze provincie is gevoelig voor overstromingen’, zegt Monique Swinnen, gedeputeerde voor waterlopen. ‘De materiele en psychologische schade die een overstroming met zich meebrengt is niet gering. Nochtans bestaan er voldoende technische mogelijkheden om architecturale projecten uit te werken die in harmonie zijn met het watersysteem. Via de prijs ‘Waterrobuust bouwen’  willen we dergelijke projecten in de kijker zetten en belonen. We stimuleren zo architecten en bouwheren om na te denken over hoe ze hun gebouwen kunnen wapenen tegen overstromingen. Zo kunnen we samenwerken om schade zo veel mogelijk te vermijden in de toekomst’.
 

Goede voorbeelden gebundeld in brochure

Het winnende project van het woonzorgcentrum Dommelhof ontvangt een geldprijs van 7.000 euro, waarvan 3.500 euro voor de architect en 3.500 euro voor de bouwheer.
‘De beste inzendingen worden opgenomen in een publicatie om te sensibiliseren over waterrobuust bouwen en inspirerende voorbeelden aan te reiken aan bouwheren, architecten en beleidsmakers’, zegt gedeputeerde Monique Swinnen.
 

20 jaar strijd tegen wateroverlast. Provincie zet 17 miljoen euro in om overstromingen te vermijden

Als streekmotor zet de provincie Vlaams-Brabant zich reeds 20 jaar in om overstromingen en wateroverlast aan te pakken.

Het budget hiervoor steeg sterk van 1.764.500 euro in 1999 tot 8.468.500 euro in 2018.
Het personeelsbestand groeide van 12 medewerkers in 1998 naar 30 in 2018.

‘In de strijd tegen wateroverlast focussen we in eerste instantie op het onderhoud en herstel van waterlopen’, zegt Monique Swinnen, gedeputeerde voor waterlopen. ‘Waar nodig nemen we grote collectieve maatregelen, zoals het aanleggen van gecontroleerde overstromingsgebieden, of voeren we kleinere werken, zoals de aanleg van erosiepoelen of buffergrachten, uit. Tenslotte bieden we sinds dit jaar ook subsidies voor waterpreventieve maatregelen voor burgers’.

Daarnaast helpt de provincie ook gemeenten, bijvoorbeeld bij erosiebestrijding en/of het opstellen van hemelwaterplannen. 

Overstromingen vermijden door goed onderhoud van 1.425 km waterlopen

Met 1.425 km waterlopen in provinciaal beheer, is het onderhoud ervan een heus karwei. Tijdens de jaarlijkse ruiming worden zwerfvuil, takken en andere hindernissen uit de waterlopen gehaald. Ook worden de taluds en de bodembegroeiing van de waterlopen gemaaid. Zulke werken gebeuren deels handmatig en deels machinaal door aannemers met gespecialiseerde werktuigen.

Goed onderhoud gebeurt ook op maat van de omgeving. Een beek in natuur- of landbouwgebied vergt een andere aanpak dan een beek tussen woningen.

Waterlopen in woongebieden krijgen extra aandacht om het risico op wateroverlast voor de omwonenden zoveel mogelijk te beperken.

Het ruimen van slib gebeurt enkel wanneer dit noodzakelijk is om de normale waterafvoer te garanderen.

Andere preventieve maatregelen zijn het laten hermeanderen en openleggen van beken Maar ook het afkoppelen van grote, verharde oppervlakten zodat het water minder snel wordt afgevoerd naar de beek.
 

Inrichten van gecontroleerde overstromingsgebieden

Het inrichten van een gecontroleerd overstromingsgebied gebeurt niet van vandaag op morgen. De provincie Vlaams-Brabant analyseert vooraf waar de grootste knelpunten zijn en waar voldoende ruimte beschikbaar is om water te bufferen.

Bij de opmaak van het ontwerp wordt onderzocht hoe de beschikbare ruimte én het bestaande reliëf optimaal kan benut worden zodat met minimale aanleg van infrastructuur en dijken zoveel mogelijk water kan gestockeerd worden. Het spreekt dus voor zich dat niet elke locatie zich leent om een overstromingsgebied aan te leggen.

Bij hevige regenval vullen de gecontroleerde overstromingsgebieden zich automatisch wanneer een vooraf ingesteld waterlooppeil wordt overschreden. Op die manier beschermen we stroomafwaartse zones tegen wateroverlast.

Daarenboven werden op strategisch interessante plaatsen 51 peilmeters geplaatst. Deze peilmeters zijn opgenomen in het netwerk van de Vlaamse Milieumaatschappij en verzamelen heel wat informatie over de waterstanden in onze waterlopen. Deze informatie helpt om de buffercapaciteit van de overstromingsgebieden optimaal te benutten. Op basis van deze meetgegevens optimaliseren de medewerkers continu de werking van de overstromingsgebieden.
 

Erosiebestrijding voorkomt water- en modderstromen

Naast het inrichten van gecontroleerde overstromingsgebieden, geeft de provincie Vlaams-Brabant sinds 2010 ook subsidies aan gemeentebesturen voor kleinschalige erosiebestrijdings-maatregelen. Vooral de zuidelijke gemeenten in Vlaams-Brabant zijn gevoelig voor erosie.

Gemeentebesturen kunnen dan, met financiële steun van de provincie, bijvoorbeeld houthakseldammen, buffergrachten of erosiepoelen voorzien.

Deze maatregelen verhinderen dat afstromend water en modder van akkers voor overlast zorgen of dat sediment in de riolen terechtkomt.

Onze provinciale erosiecoördinatoren ondersteunen de gemeentebesturen bij de opmaak en de uitvoering van hun gemeentelijk erosiebestrijdingsplan.

Momenteel ondersteunt de provincie Vlaams-Brabant 34 gemeenten.

Sinds 2010 werden er 62 erosiebestrijdingsprojecten uitgevoerd, goed voor 2800 meter plantaardige dammen, 34 erosiepoelen, die samen 22.000 kubieke meter water bufferen, en 13 buffergrachten, samen 1800 meter lang en goed voor de buffering van 1000 kubieke meter water.
 

Waterpreventieve maatregelen

Op plaatsen waar het onmogelijk is om een gecontroleerd overstromingsgebied in te richten of waar erosiebestrijding niet voldoende is, geeft de provincie Vlaams-Brabant sinds dit jaar subsidies voor waterpreventieve maatregelen om waterschade bij overstromingen te vermijden.

Zo kan men bijvoorbeeld door plaatsing van terugslagkleppen of waterdichte schotten het water uit een woning houden. Om de juiste maatregelen te kunnen nemen, doet de provincie eerst een onderzoek bij de woning zelf.

In vijf gemeenten, Sint-Pieters-Leeuw, Beersel, Sint-Genesius-Rode, Aarschot en Linter, kunnen inwoners nu reeds aanspraak maken op financiële ondersteuning van de provincie voor waterpreventieve maatregelen. Deze gemeenten behoren tot de prioritaire projectgebieden voor waterpreventie in Vlaams-Brabant.

De provincie heeft hiervoor dit jaar een budget van 1 miljoen euro.
Eigenaars of huurders die hun gebouw waterproof maken kunnen tot 75% subsidie ontvangen, met een maximum van 7.500 euro voor een woning of een gebouw dat gebruikt wordt voor beroepsdoeleinden en tot 10.000 euro voor een gebouw in collectief gebruik.